Λένε πως είναι η πιο άσχημη πόλη της Κρήτης. Οτι αποτελεί μικρογραφία της Αθήνας. Οτι είναι η πρωτεύουσα των… αυθαιρέτων. Οτι δεν αντιπροσωπεύει επαρχιακή πόλη αλλά μια άχαρη μεγαλούπολη. Αδιάφορη, απρόσωπη, αυτοκαταστροφική. Κι ακόμη, πως δεν είναι πόλη για να ζεις, ούτε για να επισκεφτείς. Λένε κι άλλα. Κι όλα αρνητικά. Κι είναι να μη σου βγει το όνομα, αιώνες τώρα.
Κι όμως, το Ηράκλειο έχει βαλθεί να το αλλάξει! Και τα καταφέρνει περίφημα! Αθλος; Ασφαλώς! Και μάλιστα όχι ένας, πολλοί. Εξοντώνει μυθικά τέρατα: την αλόγιστη ανοικοδόμηση της δεκαετίας του ’50 και το εύκολο χρήμα του τουρισμού, με όπλα την αυστηρή διατήρηση του ιστορικού κέντρου, τη διαμόρφωση πάρκων και τις αξιόλογες τουριστικές και πολιτιστικές επενδύσεις.
Καθαρίζει τους στάβλους του Αυγεία: τους δρόμους του κέντρου από το αιώνιο μποτιλιάρισμα και τα ερειπωμένα μέγαρα, με πεζοδρομήσεις και αναστηλώσεις. Στρέφει και πάλι το πρόσωπο στη θάλασσα και φορά για λεοντή ό,τι πολυτιμότερο έχει: το ένδοξο παρελθόν του αρχαίου Ηρακλείου, του λιμανιού της Κνωσού, του βυζαντινού Χάνδακα, της ενετικής Κάντιας, του Μεγάλου Κάστρου της Τουρκοκρατίας, της πιο καλά οχυρωμένης πολιτείας της Μεσογείου.
Το Ηράκλειο, η διοικητική πρωτεύουσα της Κρήτης και τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, η μεγαλούπολη με την άναρχη δόμηση, που κάνει μέχρι και τους Αθηναίους να δυσανασχετούν παρότι δεν διαφέρει και πολύ από τις υπόλοιπες πόλεις της χώρας, αποτινάζει από πάνω του την κακή του φήμη και εξαγνίζεται για τα λάθη του παρελθόντος.
Καθαρίζει τους στάβλους του Αυγεία: τους δρόμους του κέντρου από το αιώνιο μποτιλιάρισμα και τα ερειπωμένα μέγαρα, με πεζοδρομήσεις και αναστηλώσεις. Στρέφει και πάλι το πρόσωπο στη θάλασσα και φορά για λεοντή ό,τι πολυτιμότερο έχει: το ένδοξο παρελθόν του αρχαίου Ηρακλείου, του λιμανιού της Κνωσού, του βυζαντινού Χάνδακα, της ενετικής Κάντιας, του Μεγάλου Κάστρου της Τουρκοκρατίας, της πιο καλά οχυρωμένης πολιτείας της Μεσογείου.
Το Ηράκλειο, η διοικητική πρωτεύουσα της Κρήτης και τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, η μεγαλούπολη με την άναρχη δόμηση, που κάνει μέχρι και τους Αθηναίους να δυσανασχετούν παρότι δεν διαφέρει και πολύ από τις υπόλοιπες πόλεις της χώρας, αποτινάζει από πάνω του την κακή του φήμη και εξαγνίζεται για τα λάθη του παρελθόντος.
Η πόλη που μισούμε να αγαπάμε αλλάζει. Μα συνεχίζει να κρατά τα μυστικά της. Και βεβαίως τις αγαπημένες της συνήθειες, που όσες αναπλάσεις κι αν γίνουν δεν θα πάψεις να αναζητάς. Πώς να μην τρέξεις 6 η ώρα το πρωί, μόλις φτάσει το καράβι, για ζεστή μπουγάτσα στα Λιοντάρια;
Πώς να μην πασαλειφτείς με το γιαούρτι τρώγοντας τον τεράστιο γύρο ή το φημισμένο θρακόψωμο, πώς να μην κάτσεις το μεσημέρι για ρακή και χοχλιδάκια στο καφενείο του Σαρανταυγά στην Αγορά;
Πώς να αντισταθείς σε έναν καφέ στον Κουμπέ στο σεμπιλχανέ της Πλατείας Κορνάρου, όταν τα δύο παλιά καφεκοπτεία της Αγοράς, του Κουδουμά και του Δανδάλη, σου σπάνε τη μύτη; Πώς να μη θαυμάσεις την ανατολή του ήλιου από το Μπεντενάκι και τη δύση από το Μαρτινέγκο;
Πώς να μη σπεύσεις στο δισκοπωλείο του Αεράκη με τις σπουδαίες μουσικές εκδόσεις για να «σηκώσεις» όλο το μαγαζί, και να μην καταλήξεις τρεκλίζοντας από τις ρακές ξημερώματα στα Γρουσουζάδικα για πατσά και φαγητό κατσαρόλας;
Πώς να μην κάνεις τον κλασικό περίπατο στον Κούλε, να μην κλέψεις ήχους και χρώματα από τις σπουδαίες παραστάσεις του Κηποθεάτρου που έθρεψε πολιτιστικά γενιές και γενιές Ηρακλειωτών, να μην ακολουθήσεις στα στενά της πόλης τους φημισμένους λυράρηδες στην Κρητική Καντάδα του Αυγούστου;
Πώς να μην παρασυρθείς από τους θρύλους για το στοιχειωμένο μέγαρο του Φυτάκη που αναστηλώθηκε, να μην αναζητήσεις μία προς μία τις μνημειώδεις ενετικές και τούρκικες κρήνες, να μη χειροκροτήσεις τις απίθανες συναυλίες, παραστάσεις, εκδηλώσεις εν γένει, που διοργανώνονται όλο τον χρόνο;
Ή πώς να μη θαυμάσεις τα ερευνητικά του ιδρύματα, το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ), το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, και τα μεγάλα μυαλά που έχουν γεννηθεί ή διαπρέψει εδώ;
Το Ηράκλειο είναι μια πόλη πολιτισμού, δραστήρια, εξωστρεφής και πολυπρόσωπη. Κι όπως γράφει η Ηρακλειώτισσα συγγραφέας Κλαίρη Μιτσοτάκη «Αν θελήσει κανείς να το ιχνογραφήσει σαν πρόσωπο, θα φτιάξει υποχρεωτικά ένα πορτρέτο νεανικό και μαζί γερασμένο, έναν χαρακτήρα ευέξαπτο, τραχύ συχνά, σκυθρωπό και ταλαιπωρημένο, αλλά και χαλαρό, ξεχασιάρικο, ερμητικό και μαζί ρέμπελο. Περίπλοκο και ασταθή, όχι αναγκαστικά χαριτωμένο, αλλά οπωσδήποτε ενδιαφέροντα. Με νεύρο».
Τρεις ιδιαίτεροι περίπατοι
Η ομορφότερη βόλτα που αξίζει να κάνεις στο Ηράκλειο είναι ο περίπατος πάνω στα τείχη, χάρη στα οποία η πόλη αναδείχθηκε στην πιο καλά οχυρωμένη της Μεσογείου. Εχουν μήκος 7 χλμ., κατασκευάζονταν επί 100 χρόνια και άντεξαν στην πολιορκία των Τούρκων επί 25 χρόνια για να πέσουν έπειτα από προδοσία στα χέρια τους.
Η ομορφότερη βόλτα που αξίζει να κάνεις στο Ηράκλειο είναι ο περίπατος πάνω στα τείχη, χάρη στα οποία η πόλη αναδείχθηκε στην πιο καλά οχυρωμένη της Μεσογείου. Εχουν μήκος 7 χλμ., κατασκευάζονταν επί 100 χρόνια και άντεξαν στην πολιορκία των Τούρκων επί 25 χρόνια για να πέσουν έπειτα από προδοσία στα χέρια τους.
Βαδίζεις σε χωμάτινα διαμορφωμένα μονοπάτια, παρατηρείς την πόλη από απόσταση ασφαλείας και μετράς προμαχώνες: Αγίου Ανδρέα, Παντοκράτορα, Βηθλεέμ, Μαρτινέγκο (όπου βρίσκεται και ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη), Ιησού, Βιτούρι, Σαμπιονάρα, και μνημειακές πύλες: Χανιόπορτα, Καινούργια Πόρτα, Αγίου Γεωργίου.
Ο άλλος θαυμάσιος περίπατος που θα κάνεις, παρέα με τους Ηρακλειώτες αυτήν τη φορά, είναι στον ενετικό Κούλε, που πήρε την τελική του μορφή το 1540. Στις εντυπωσιακές αίθουσές του και στο δεύτερο επίπεδο με τις πολεμίστρες φιλοξενούνται τα καλοκαίρια εκθέσεις και ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις, και όχι χοροί ευγενών σαν εκείνους που αποτυπώθηκαν στην ταινία El Greco του Σμαραγδή που γυρίστηκε εδώ.
Η βόλτα πλάι στο πάλαι ποτέ σπουδαίο λιμάνι όπου σήμερα αράζουν σκάφη και καΐκια είναι απολαυστική και σε φέρνει στα ενετικά νεώρια. Η παραλιακή οδός διαμορφώθηκε προς τα δυτικά, εντούτοις από εδώ ξεκινά ο τρίτος περίπατος που οφείλεις να κάνεις στο Ηράκλειο, στην οδό Πλάνης. Η επίσημη ονομασία της είναι Μαρτύρων 25ης Αυγούστου, ήταν ανέκαθεν η κύρια οδός της πόλης και είναι ίσως ο μοναδικός δρόμος του Ηρακλείου που αποδεικνύει το μεγαλοαστικό παρελθόν του χάρη στα διατηρητέα νεοκλασικά κτίρια.
Κτίστηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα, έπειτα από την πλήρη καταστροφή του δρόμου (και τη σφαγή του άμαχου πληθυσμού και των 17 Αγγλων στρατιωτών) από τους Τούρκους το 1898, και από τότε η οδός αποκαλούνταν Πλάνης καθώς έδινε την εντύπωση πως έτσι ήταν όλη η πόλη! Εκτός από τα μέγαρα, κατά μήκος της βρίσκονται μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία του Ηρακλείου.
Η πρώτη στάση γίνεται στην εκκλησία του Αγίου Τίτου, που πρωτοκτίστηκε το 961, όταν ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθέρωσε την Κρήτη από την αραβική κυριαρχία, και μετατράπηκε σε επισκοπή Λατίνων από τους Βενετούς και σε τζαμί από τους Τούρκους.
Το πανέμορφο οικοδόμημα με τις στοές, τις εντυπωσιακές μετόπες και τα οικόσημα που βρίσκεται πλάι στον Αγιο Τίτο είναι το ομορφότερο του Ηρακλείου και είναι η Λότζια, η Λέσχη των Ενετών ευγενών που σήμερα στεγάζει υπηρεσίες του δήμου.
Υπόκλιση αξίζει και το παρακείμενο οικοδόμημα, ο ναός του Αγίου Μάρκου, όπου εδρεύει η Δημοτική Πινακοθήκη με ενδιαφέρουσες εκθέσεις. Βρίσκεσαι στα διάσημα Λιοντάρια, την Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου με το φημισμένο σιντριβάνι, το οποίο αποτελούσε τμήμα ενός εντυπωσιακού υδραγωγείου που μετέφερε νερό από τις πλαγιές του Γιούχτα και κατασκεύασε ο Φραγκίσκος Μοροζίνι τον 17ο αιώνα.
Τα Λιοντάρια είναι το κέντρο του Ηρακλείου και προσφέρουν πολλές επιλογές για περίπατο. Ακολουθώντας τους γύρω πεζόδρομους με τα σύγχρονα καταστήματα, μπορείς να κατευθυνθείς ανατολικά, προς την πύλη του Αγίου Γεωργίου και την Πλατεία Ελευθερίας, την πλατεία των πολιτικών συγκεντρώσεων που προκάλεσε έριδες με την κατασκευή της το 1996 αντίστοιχες με της αθηναϊκής Ομόνοιας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου