Δικταίο 'Αντρο, η σπηλιά του Δία στην Κρήτη

Το Δικταίο Άντρο (ή Δικταίον Αντρον) είναι από τα σημαντικότερα και πιο γνωστά σπήλαια από τα 3000 στην Κρήτη ή τα 8500 στην Ελλάδα.

Στο εντυπωσιακό σπήλαιο Δικταίο Αντρο, πλούσιο σε σταλαγμίτες και σταλακτίτες, ο μύθος θέλει να γεννήθηκε ο Δίας. Γι’ αυτό το λόγο το Δικταίο Άντρο ήταν ήδη από την αρχαιότητα φημισμένο σπήλαιο αφιερωμένο στη λατρεία του μέγιστου των θεών, όπως προδίδουν τα πολυάριθμα αναθήματα που βρέθηκαν εδώ.

Στις μέρες μας το Δικταίο Άντρο συνεχίζει να δέχεται πολλούς επισκέπτες, όχι πια προσκυνητές βέβαια, αλλά ταξιδευτές από κάθε γωνιά του πλανήτη.

Το Δικταίο Αντρο βρίσκεται στην πλαγιά της οροσειράς Δίκτη στην Ανατολική Κρήτη, στο οροπέδιο Λασιθίου.

Το οροπέδιο Λασιθίου φαίνεται ότι κατοικείται ήδη από τη Νεολιθική Εποχή (6.000 π.Χ.) και είναι μάλιστα από τις ελάχιστες περιοχές στη Μεσόγειο που αναπτύχθηκαν οικισμοί σε τόσο μεγάλο υψόμετρο (μ.ο. 840μ.). Σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι το οροπέδιο Λασιθίου έχει ιδιαίτερα εύφορο έδαφος και ο υδροφόρος του ορίζοντας μαζεύει μεγάλες ποσότητες νερού από το χιόνι που πέφτει στις ψηλές κορυφές της Δίκτης.

Για να επισκεφτείτε το Δικταίο Αντρο θα πρέπει να ανεβείτε στο οροπέδιο Λασιθίου, που βρίσκεται κοντά στην Νεάπολη, τα Μάλια, τη Σταλίδα και τη Χερσόνησο. Δεν απέχει πολλά χιλιόμετρα από τις παραπάνω περιοχές, αλλά ο δρόμος είναι ανηφορικός και γεμάτος στροφές, οπότε θα χρειαστείτε 45 λεπτά – 1 ώρα για να φτάσετε στο οροπέδιο Λασιθίου και το χωριό Ψυχρό.

χαρτης με το δικταιο αντρο στην κρητηΤο Δικταίο άντρο βρίσκεται σε υψόμετρο 1025μ στις βόρειες πλαγιές του όρους Δίκτη, που δεσπόζει στο οροπέδιο Λασιθίου και ολόκληρη την ανατολική Κρήτη, κοντά στο χωριό Ψυχρό, από όπου παίρνει και το δεύτερό του όνομα Σπήλαιο του Ψυχρού.

Από το Ψυχρό ακολουθείστε το πλακόστρωτο μονοπάτι που περιστοιχίζεται από βελανιδιές. Για όσους είστε πιο περιπετειώδεις, στην αρχή του μονοπατιού θα βρείτε γαϊδουράκια που μπορούν να σας ανεβάσουν μέχρι τη σπηλιά του Δικταίου. Στο τέλος του σύντομου μονοπατιού λίγο πριν την είσοδο για τη σπηλιά του Δικταίου αξίζει να σταματήσετε για να πάρετε μια ανάσα από την ανάβαση, να απολαύσετε την πανοραμική θέα ολόκληρου του οροπεδίου και να ρουφήξετε τον αναζωογονητικό βουνίσιο αέρα, που κουβαλά τα αρώματα από θυμάρι, φασκόμηλο και άλλα αρωματικά βότανα της περιοχής. Η αίσθηση είναι μοναδική και γεννά τη σκέψη ότι δεν επιλέχθηκε τυχαία η σπηλιά του Δικταίου για ένα τόσο σημαντικό γεγονός όπως η γέννηση του Δία, του πατέρα των θεών του Ολύμπου.

Μέσα στο Δικταίο Άντρο

Περνώντας την είσοδο του Δικταίου Άντρου θα βρεθείτε στον προθάλαμο και αμέσως θα νιώσετε τη διαφορά στη θερμοκρασία. Οι ακτίνες του ήλιου δεν μπορούν να φτάσουν μέχρι το εσωτερικό του Δικταίου και η υγρασία, όπως σε όλα τα σπήλαια, μπορεί να φτάσει και το 85%, ενώ επικρατεί απόλυτη ησυχία.

Αυτές οι συνθήκες είναι ιδανικές για να είναι το Δικταίο ένας σημαντικός βιότοπος με πλούσια πανίδα. Στον προθάλαμο φωλιάζουν αγριοπερίστερα και άλλες ποικιλίες πουλιών, ενώ πιο μέσα ζουν είδη από αρθρόποδα και η νυκτερίδα Mediterranean Ear Bat.

Στον προθάλαμο του Δικταίου βρέθηκαν τα θεμέλια κτιστού βωμού και αντικείμενα από προσφορές. Πάνω στο βωμό τοποθετούνταν οι προσφορές των προσκυνητών, όπως λάδι, μέλι, κρασί, σιτηρά, θυσιασμένα ζώα και στη συνέχεια τους έβαζαν φωτιά. Τα υπολείμματα από την καύση δεν έπαυαν να είναι προσφορές γι’ αυτό δεν επιτρεπόταν να πεταχτούν όπως τα κοινά σκουπίδια. Με σεβασμό συλλέγονταν στο πλάι του βωμού.

Στην πορεία του χρόνου το Δικταίο δεν σταμάτησε να χρησιμοποιείται έτσι λόγω της έλλειψης χώρου πολλά ευρήματα φαίνεται ότι έχουν εκτεθεί στη φωτιά πολλές φορές, από αλλεπάλληλες καύσεις προσφορών πάνω στον ίδιο βωμό. Το δυσάρεστο βέβαια είναι ότι επειδή ο χώρος μέσα στους αιώνες δεν σταμάτησε να είναι επισκέψιμος πολλά ευρήματα έχουν κλαπεί (συληθεί). Καθώς κατεβαίνετε προς το εσωτερικό του Δικταίου θα δείτε την αρχαία περιτείχιση του τεμένους, του ιερού χώρου δηλαδή.

Εσωτερικά το Δικταίο Αντρο αποτελείται από 5 θαλάμους μεγαλύτερους και μικρότερους. Το πιο εντυπωσιακό σημείο είναι η λίμνη που περιβάλλεται από τεράστιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο.

Για να φτάσετε τη λίμνη του Δικταίου, καλό είναι να έχετε εξοπλιστεί με κατάλληλα παπούτσια και να θυμάστε ότι στα τέλη Σεπτέμβρη η λίμνη έχει την χαμηλότερη στάθμη της, ενώ το χειμώνα ανεβαίνει σημαντικά λόγω των βροχών.

Στη λίμνη θα δείτε το «μανδύα του Δία», ένα σταλακτίτη, που σαν πολυέλαιος κρέμεται πάνω από τη λίμνη και το σχήμα του στη φαντασία των ντόπιων φορτισμένη με τους μύθους αιώνων θυμίζει μανδύα.

Στο πίσω μέρος της λίμνης μπορείτε εύκολα να διακρίνετε ένα μικρό διαμέρισμα του Δικταίου Αντρου, εκεί που λένε ότι γεννήθηκε ο Πατέρας των Θεών.

Το ιερό σπήλαιο του Δικταίου Αντρου φαίνεται ότι λειτουργούσε ως κεντρικό ιερό της Ανατολικής Κρήτης με δύο πιθανά παραρτήματα στην Πραισό και στο Παλαίκαστρο. Οι μύθοι που αφορούν το Δικταίο Αντρο είναι πολλοί, γεγονός που αποδεικνύει και τη σπουδαιότητά του για την Κρήτη και ολόκληρη την αρχαία Ελλάδα.

Το Δικταίο Αντρο μαζί με το Ιδαίο Αντρο στην κεντρική Κρήτη είναι τα σπουδαιότερα ιερά λατρευτικά σπήλαια της αρχαιότητας στην Κρήτη, και μοιράζονται πολλούς μύθους. Ο πιο γνωστός μύθος είναι ασφαλώς η γέννηση του Δία, που όπως μας πληροφορεί ο Ησίοδος έλαβε χώρα κοντά στη πόλη Λύκτο της κεντρικής - ανατολικής Κρήτης, δηλαδή στο Δικταίο Αντρο.

Εξετάζοντας τα διάφορα ευρήματα φαίνεται ότι το σπήλαιο του Δικταίου χρησιμοποιήθηκε από τον άνθρωπο ήδη από τη βαθιά αρχαιότητα. Αρχικά πιθανότατα σαν χώρος κατοικίας και ταφών ενώ από τη 2η χιλιετία π.Χ. ως χώρος λατρείας μέχρι περίπου το 700 π.Χ.

Ο θεός που λατρεύεται στο Δικταίο είναι ο Δικταίος Δίας που απεικονίζεται στα αρχαιότερα αφιερώματα νεαρός, χωρίς γένια, πεθαίνει κάθε χρόνο και ξαναγεννιέται, μάλιστα με τρόπο θεαματικό καθώς φωτιά έβγαινε από το βάθος της σπηλιάς τη στιγμή της αναγέννησής του.

Σε ό,τι αφορά το τελετουργικό των εορτών προς τιμήν του Δία πληροφορίες αντλούμε από ένα σπουδαίο εύρημα, την κατατεμαχισμένη επιγραφή με τον Ύμνο του Δικταίου Δία. Όπως γράφει: «...Μέγιστε Κούρε (Δία)... έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον Ύμνο σου...χτυπώντας τις άρπες... με τον ήχο των αυλών...γύρω από το βωμό σου...»

Με τον Ύμνο παρακαλούσαν οι προσκυνητές του Δικταίου να τους βοηθήσει ώστε να έχουν ευημερία στις οικογένειές τους, στα κοπάδια τους, στα χωράφια, στα πλοία τους και να επικρατεί ειρήνη και δικαιοσύνη.

Το Δικταίο Αντρο μέσα από τα μέχρι τώρα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνει αδιάκοπη ανθρώπινη παρουσία από το τέλος της Νεολιθικής περιόδου, δηλαδή τα τελευταία 6000 χρόνια.

Πιθανώς να κατοικήθηκε και να χρησιμοποιήθηκε για ταφές, πάντως σίγουρα λειτούργησε ως κέντρο λατρείας από την Μινωική μέχρι την Αρχαϊκή Εποχή (2000- 700 π.Χ.) ενώ η λατρεία στο Δικταίο συνεχίστηκε σποραδικά μέχρι τα Ρωμαϊκά Χρόνια (1ος π.Χ.-1ος μ.Χ. αιώνας) με περιόδους άνθησης και σχετικής παρακμής.

Από τον 16ο μ.Χ. μέχρι το 1883 τη σπηλιά του Δικταίου χρησιμοποιούσαν ντόπιοι βοσκοί και κυνηγοί ως καταφύγιο.

Η σημασία του Δικταίου Αντρου ως σπουδαίο λατρευτικό σπήλαιο της αρχαιότητας ανακαλύφθηκε τυχαία, όπως γίνεται τις περισσότερες φορές, το 1883. Το 1886 ο ιταλός αρχαιολόγος Φρ. Άλμπερ (Federico Halbherr) έρχεται να κάνει τις πρώτες ανασκαφές μικρής κλίμακας.

Η πρώτη συστηματική ανασκαφή όμως ξεκίνησε το 1899 με επικεφαλής τον Άγγλο αρχαιολόγο, διευθυντή της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, Ντέβιντ Χόγκαρθ. Η ανασκαφή έφερε στο φως ευρήματα που έκρυβε το Δικταίο για αιώνες και ήταν αρχαιότερα από αυτά που βρέθηκαν στο Ιδαίο Αντρο: έναν κτιστό βωμό, αναθήματα πιστών μέσα σε σχισμές των βράχων και άλλα τελετουργικά αντικείμενα.

Μύθοι γύρω από το σπήλαιο Δικταίο Αντρο

Αναμφισβήτητα ο πιο γνωστός μύθος που σχετίζεται με το Δικταίο Αντρο και του έδωσε τη φήμη του στην αρχαιότητα είναι η γέννηση του Δία. Σύμφωνα με το μύθο εδώ γέννησε η Ρέα τον Υπέρτατο των θεών, Δία, κρυφά από το σύζυγό της Κρόνο. Εδώ επίσης μεγάλωσε ο Δίας κάτω από την προστασία των μυθικών Κουρήτων με τη φροντίδα της κατσίκας Αμάλθειας και της νύμφης Μέλισσας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Την τιμή της γέννησης διεκδικεί τόσο το Δικταίο Αντρο όσο και το Ιδαίο Αντρο στον Ψηλορείτη.

Στο ιερό σπήλαιο της Δίκτης απαγορευόταν η είσοδος σε θνητούς σύμφωνα με έναν άλλο μύθο. Την απαγόρευση όμως αυτή κάποτε την έσπασαν τέσσερεις θνητοί ο Λάιος, ο Κέρβερος, ο Κούκουλος και ο Αίγλιος.

Ήθελαν να μπουν μέσα όπου φώλιαζαν μέλισσες και να πάρουν το μέλι. Εξοπλίστηκαν με χάλκινα ρούχα ώστε να μην τσιμπηθούν από τις μέλισσες και μπήκαν. Εκεί βρήκαν τα σπάργανα του Δία, ο οποίος ενοχλήθηκε τόσο που τους κεραυνοβόλησε.

Μέσα στη σπηλιά της γέννησης όμως δεν μπορούσε κανείς να πεθάνει, γι’ αυτό το λόγο η Θέμις και οι Μοίρες ανέλαβαν να μεταμορφώσουν τους τέσσερεις φίλους σε πουλιά και έτσι σήμερα έχουμε τους λάιους, τους κέρβερους, τους κούκους και τις γλαύκες.

Στο Δικταίο επίσης, όπως λέει η ντόπια παράδοση, είχε ραντεβού ο Μίνωας με τον πατέρα του Δία κάθε εννιά χρόνια, όταν συγκλίνουν οι τροχιές ήλιου και σελήνης, για να πάρει τους ανανεωμένους νόμους. Δεν είναι τυχαίο συνεπώς πως ο Μίνωας συμβολίζει την απόλυτη δικαιοσύνη γι’ αυτό μετά το θάνατό του έγινε κριτής στον άλλο κόσμο. Βέβαια τον τόπο συνάντησης Μίνωα και Δία διεκδικεί εκτός από το Δικταίο και το Ιδαίο Άντρο.

Ένας άλλος ντόπιος μύθος, όχι ιδιαίτερα γνωστός, αναφέρει ότι και ο Μίνωας γεννήθηκε στο Δικταίο, τη σπηλιά που γεννήθηκε ο πατέρας του Δίας.

Όταν ο Δίας, μεταμορφωμένος σε ταύρο, έκλεψε την πριγκίπισσα της Φοινίκης, Ευρώπη, την πήρε μαζί του στην Κρήτη, στο Δικταίο άντρο (αντίθετα με την πιο γνωστή παραλλαγή του μύθου, που αναφέρει τη Γόρτυνα) όπου της αποκάλυψε το πραγματικό του πρόσωπο σε πλήρη μεγαλοπρέπεια.

Η συνεύρεσή τους έφερε καρπούς: το Μίνωα, μυθικό βασιλιά της Κνωσού, το Ραδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα.

Ο Επιμενίδης

Μία μεγάλη προσωπικότητα του αρχαίου κόσμου, ο σοφός Επιμενίδης, κάποτε θέλοντας να ξαποστάσει αποκοιμήθηκε σε μία σπηλιά. Όταν ξύπνησε, μετά από πολλά χρόνια, ναι μεν είχε την ίδια ηλικία που είχε πριν κοιμηθεί αλλά είχε κερδίσει θεϊκή γνώση και σοφία.

Καμιά άλλη σπηλιά δεν θα μπορούσε να έχει τέτοιες μαγικές δυνάμεις, παρά η σπηλιά όπου γεννήθηκε ο μέγιστος των θεών, δηλαδή το Δικταίο Αντρο.

Ο Δίας γεννήθηκε στην Κρήτη

Ο Δίας γεννήθηκε στην Κρήτη σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία. Δύο σπήλαια πάνω στα Κρητικά βουνά διεκδικούν την τιμή της γενέτειρας του μεγαλύτερου θεού στην αρχαία Ελλάδα, το Δικταίο Αντρο στην κεντρο-ανατολική Κρήτη και το Ιδαίο Αντρο στο ψηλότερο βουνό της Κρήτης, το όρος Ιδη ή Ψηλορείτης. Δεν υπάρχει καμιά πληροφορία που να μας διευκρινίζει που ακριβώς γεννήθηκε ο Δίας και το κάθε σπήλαιο έχει τους δικούς του υποστηρικτές.

Το σημαντικό ωστόσο είναι ότι η Κρήτη ήταν ο τόπος γέννησης του Δία, και μάλιστα με τρόπο που έχει πολλές ομοιότητες με τη γέννηση του Χριστού πολλούς αιώνες αργότερα σε ένα άλλο σπήλαιο στο σημερινό κράτος του Ισραήλ.

Γή ή Γαία

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:

Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησίοδου, οι πρώτοι θεοί στην απαρχή του Κόσμου ήταν ο Ουρανός και η Γαία.

Ο Ουρανός για να μη χάσει την εξουσία του, φοβούμενος τη διαδοχή, έριχνε τα παιδιά του στα έγκατα της γης.

Η Γαία, που δεν ήταν οπαδός αυτής της συμπεριφοράς του συζύγου της, έκρυψε στη νυφική της κλίνη το γιο της Κρόνο και στη συνέχεια τον βοήθησε να πάρει τη θέση του πατέρα του.

Σύμφωνα με το μύθο, ακολουθώντας τη συμβουλή της Γαίας, ο Κρόνος πήρε ένα δρεπάνι και έκοψε τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, τα έριξε στη θάλασσα και έτσι γεννήθηκε η πανέμορφη θεά του έρωτα η Αφροδίτη.

Την ίδια μοίρα με τον πατέρα του είχε όμως και ο Κρόνος που φοβούμενος την κατάρα – προφητεία του πατέρα του, κατάπινε τα παιδιά του ώστε να μην τον γκρεμίσουν από την θέση της εξουσίας του.

Ο Κρόνος με τη Ρέα είχαν γεννήσει άλλα πέντε παιδιά πριν τον Δία, που όλα είχαν καταλήξει στο στομάχι του πατέρα τους. Όταν η Ρέα έμεινε ξανά έγκυος στο Δία δεν ήθελε να έχει και αυτός την ίδια τύχη με τα προηγούμενα παιδιά τους γι’ αυτό ζήτησε τη βοήθεια των γονιών της (Ουρανού και Γαίας).

Ακολουθώντας τη συμβουλή τους, πήγε στην Κρήτη και κρύφτηκε σε ένα σπήλαιο στα κρητικά βουνά για να φέρει στον κόσμο το μωρό κρυφά από τον παιδοφάγο σύζυγο της τον Κρόνο. Τους πόνους της γέννας η Ρέα προσπαθούσε να τους καταπνίξει και να μη φωνάξει βυθίζοντας τα δάκτυλα της στη γη. Από κάθε δάχτυλο που χώθηκε στη γή, δημιουργήθηκε ένας από τους δέκα Δάκτυλους, αγαθά πλάσματα που ζούσαν στα Κρητικά βουνά.

Σε όλη τη διάρκεια της γέννας, την είσοδο της σπηλιάς φρουρούσαν οι μυθικοί Κουρήτες, που σε πολλούς μύθους ταυτίζονται με τους Δάκτυλους.

Η Ρέα μόλις γέννησε το Δία, το υγιές αγοράκι που αργότερα θα γινόταν ο πατέρας των θεών του Ολύμπου, το έδωσε στους Κουρήτες να το προσέχουν. Αυτοί πατούσαν δυνατά τα πόδια τους χορεύοντας ή χτυπούσαν τα τύμπανα και τις μεταλλικές τους ασπίδες για να καλύψουν το κλάμα του μωρού.

Η Ρέα για να ξεγελάσει τον σύζυγό της Κρόνο, αντί για το νεογέννητο βρέφος του έδωσε μία πέτρα τυλιγμένη σε σπάργανα. Αυτός κατάπιε αμέσως το δήθεν βρέφος και επαναπαύτηκε για μια ακόμη φορά ότι ο θρόνος του δεν κινδύνευε από τα παιδιά του.

Ο Δίας μεγαλώνει κρυμμένος στα βουνά της Κρήτης

Στο μεταξύ ο μικρός Δίας μεγάλωνε στη σπηλιά που παρέμενε κρυμμένος πάνω στα βουνά της Κρήτης. Στην ανατροφή του Δία σημαντικό ρόλο έπαιξαν η κατσίκα Αμάλθεια και η νύμφη Μέλισσα.

Η Αμάλθεια, κατσίκα ή για άλλους νύμφη, έδινε το γάλα της στο θείο βρέφος και από το κέρατό της έβγαιναν κάθε λογής αγαθά.

Η νύμφη Μέλισσα τον ντάντευε και τον φρόντιζε μεγαλώνοντας σε ό,τι χρειάζεται ένα παιδί ενώ του έδινε θρεπτικό μέλι για να μεγαλώσει πιο γρήγορα.

Όταν κάποτε ο Δίας μεγάλωσε και έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, έδιωξε τον Κρόνο και πήρε τη θεϊκή του εξουσία, είτε αναίμακτα είτε μετά από μια τρομερή μάχη, την Τιτανομαχία, όπως αναφέρεται σε άλλη εκδοχή του μύθου.

Σύμφωνα με την εκδοχή της Τιτανομαχίας, όταν ο Δίας πήγε να βρει τον πατέρα του Κρόνο για να διεκδικήσει την εξουσία, του έσκισε την κοιλιά από όπου αμέσως ξεπετάχτηκαν όσα από τα παιδιά του είχε καταπιεί στο παρελθόν: η Ήρα, ο Ποσειδώνας, η Έστία, η Δήμητρα και ο Πλούτωνας (Άδης). Με τη βοήθειά τους ο Δίας πολέμησε ενάντια στους Τιτάνες που είχαν την κυριαρχία του σύμπαντος με επικεφαλής τον Κρόνο.

Ο πόλεμος αυτός (Τιτανομαχία) ήταν πολύ σκληρός αλλά τελικά κατέληξε να επικρατήσουν ο Δίας και τα αδέρφια του, που μαζί με τα παιδιά του Δία έφτιαξαν το αρχαίο ελληνικό δωδεκάθεο, τους 12 θεούς του Ολύμπου.

Παραλλαγές του μύθου της γέννησης του Δία

Στην πορεία του χρόνου πολλοί ιστορικοί και συγγραφείς ασχολήθηκαν με το ζήτημα πώς κατάφερε να επιζήσει ο Δίας χωρίς να τον εντοπίσει ο πατέρας του Κρόνος και ποιοί τον ανέθρεψαν.

Η Μέλισσα είναι μία σημαντική μορφή της μυθολογίας που σχετίζεται με την ανατροφή του Δία. Συχνότερα αναφέρεται σαν νύμφη, που ήταν κόρη του βασιλιά της Κρήτης Μελισσέα και δίδαξε στους ανθρώπους τη μελισσοκομία.

Η Μέλισσα έδινε το μέλι της στο θείο βρέφος και παράλληλα φρόντιζε να παίξει μαζί του και να του παρέχει ό,τι χρειαζόταν σαν παιδί.

Πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν παραλλαγές του μύθου που μιλάνε για δύο τουλάχιστον Μέλισσες, όπως ο μύθος του Απολλόδωρου που αναφέρει ότι ο Δίας ανατράφηκε από τις δύο κόρες του βασιλιά της Κρήτης Μελισσέα, τις νύμφες Αδράστεια και Ίδη.

Αυτές οι νύμφες τον τάιζαν γάλα και μέλι, ουσιαστικά δηλαδή αντικαθιστούν την Αμάλθεια και τη Μέλισσα. Η παραλλαγή αυτή θέλει να περάσει το μήνυμα ότι ο Δίας είχε βασιλική ανατροφή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεν στερήθηκε τίποτα, είχε προσεγμένη παιδεία και τη μέγιστη, βασιλική προστασία.

Η Κρήτη υπήρξε ανέκαθεν ένα μέρος με πλούσια παραγωγή μελιού. Μάλιστα το μινωικό μέλι εξαγόταν ήδη από τη 2η χιλιετία π.Χ. συνεπώς είχε μεγάλη σπουδαιότητα για τους ανθρώπους της εποχής εκείνης, και έτσι δεν μας κάνει εντύπωση που ο Πατέρας των θεών είχε ανατραφεί στην Κρήτη με μέλι.

Το περίεργο είναι βέβαια πώς μπόρεσαν μέλισσες να επιβιώσουν σε ένα σπήλαιο ψηλά πάνω στα βουνά της Κρήτης, με τόσο δύσκολες καιρικές συνθήκες (ισχυροί άνεμοι, χιόνι). Ο μύθος φρόντισε να το δικαιολογήσει: ο Δίας έκανε τις μέλισσες ανθεκτικές για να μπορέσουν να αντέξουν και να τον θρέψουν. Σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης τους έδωσε το ωραίο χρυσαφί τους χρώμα.

Κουρήτες

Οι Κουρήτες, αγαθά μυθικά όντα της Κρήτης, καλύπτονται από ένα πέπλο μυστηρίου. Πολλές παραλλαγές και συγκεχυμένες πληροφορίες δεν μας επιτρέπουν να έχουμε μια πλήρη εικόνα τους. Παρ’ όλα αυτά ξεχωρίζουν κάποιοι μύθοι που επικρατούν και μας τους περιγράφουν.

Οι Κουρήτες ήταν πέντε αδέρφια:

ο Ηρακλής. Πρόκειται για απλή συνωνυμία με τον γνωστό ημίθεο Ηρακλή, γιο του Δία

ο Παιωναίος

ο Επιμίδης

ο Ιάσιος

ο Ίδας.

Ο μύθος λέει ότι δεν γεννήθηκαν, αλλά φύτρωσαν από τη γη όταν την έβρεξαν τα πρώτα δάκρυα του Δία σαν μωρό. Το γεγονός αυτό συμβολίζει το ότι ήταν γηγενείς. Γι’ αυτό η παράδοση μιλάει για τους Κουρήτες ως πρώτους κάτοικους της Κρήτης και εικάζεται, χωρίς ασφαλή ετυμολογική εξήγηση όμως, ότι το όνομα Κρήτη και Κρήτες προέρχεται από τη λέξη Κουρήτες (Κ – ου –ρήτες).

Επίσης η λέξη Κουρήτας (ενικός του Κουρήτες) έχει μεγάλη ομοιότητα με την γνωστή λέξη Κούρος, που στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει νεαρός άντρας, ενώ Κόρη = νεαρή γυναίκα.

Οι Κουρήτες, λέγεται ότι ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της Κρήτης και δημιούργησαν το πρώτο πολιτισμό στο νησί. Σύμφωνα με τους μύθους οι Κουρήτες ήταν υπεύθυνοι για κάθε είδους ανακάλυψη της εποχής εκείνης και βοήθησαν στην οργάνωση της κοινωνικής ζωής στην Κρήτη.

Οι Κουρήτες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη γέννηση και στην ανατροφή του Δία, του Μεγαλύτερου από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Όταν ήρθε η ώρα η Ρέα να γεννήσει διάλεξε μία σπηλιά στην Κρήτη και ζήτησε βοήθεια από τους ντόπιους Κουρήτες.

Οι Κουρήτες φυλούσαν την είσοδο της σπηλιάς ώστε να μην πλησιάσει κανείς και μόλις γεννήθηκε το θείο βρέφος, ο Δίας, ανάλαβαν να τον προσέχουν μέχρι να μεγαλώσει. Άγρυπνοι φρουροί, οι Κουρήτες, όταν το μωρό έκλαιγε χτυπούσαν δυνατά τα πόδια τους στη γη χορεύοντας ή σε άλλη παραλλαγή χτυπούσαν τύμπανα και τις μεταλλικές ασπίδες τους ώστε με τον θόρυβο που έκαναν να καλύψουν το κλάμα. Ο Κρόνος, ο πατέρας του Δία, είχε πάρει έναν χρησμό ότι ένα παιδί του θα του έπαιρνε την εξουσία γι’ αυτό δεν έπρεπε να καταλάβει ότι ο Δίας ήταν ζωντανός, αλλιώς το θεϊκό μωρό κινδύνευε.

Οι Κουρήτες και οι εφευρέσεις τους

Στο σκηνικό της σπηλιάς οι Κουρήτες έκαναν την πρώτη τους εφεύρεση. Έφτιαξαν μια κρεμαστή κούνια για το μωρό Δία. Ο Κρόνος ήταν κυρίαρχος σε γη, θάλασσα και ουρανό. Η κούνια του Δία αν και βρισκόταν μέσα στη γη δεν την ακουμπούσε, όπως επίσης δεν ακουμπούσε τη θάλασσα, ούτε φυσικά τον ουρανό και ήταν κρυμμένο στα έγκατα της γης, άρα καλά προφυλαγμένο από τον Κρόνο που έτρωγε τα παιδιά του για να μην του πάρουν την εξουσία.

Την πρώτη εφεύρεση των Κουρήτων ακολούθησαν πολλές και σημαντικές άλλες ανακαλύψεις. Υπήρξαν οι πρώτοι που ασχολήθηκαν και δίδαξαν στο ανθρώπινο είδος το κυνήγι φτιάχνοντας το πρώτο τόξο, την κτηνοτροφία εξημερώνοντας τα ζώα, τη μελισσοκομία, τη μεταλλουργία και το χορό. Λέγεται ότι οι παραδοσιακοί χοροί της Κρήτης που χορεύονται μέχρι τις μέρες μας (πεντοζάλης, μαλεβιζιώτικος πηδηχτός) έχουν τις ρίζες τους στον πυρρίχιο χορό των Κουρητών.

Το πρώτο τύμπανο φαίνεται το κατασκεύασαν οι Κουρήτες τεντώνοντας το δέρμα ενός ζώου και το έκαναν δώρο στη Ρέα.

πηγή