Στο φως η βυθισμένη πόλη στην Ελούντα

Η ανάδειξη του θαλασσίου πλούτου της βυθισμένης αρχαίας Ολούντας,
καθώς και η παράλληλη στήριξη των παράκτιων ζωνών της περιοχής αυτής, αναμένεται να συμπεριληφθεί στην πρόταση που θα καταθέσει ο Δήμος Αγίου Νικολάου, στο πρόγραμμα Interreg «Ελλάδα-Κύπρος», σε συνεργασία με το Ι.Τ.Ε Κρήτης, την Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων- με την συνδρομή του Πανεπιστημίου Κύπρου καθώς και του Τεχνολογικού Ιδρύματος της ίδιας περιοχής.

Όπως έκανε γνωστό Δήμαρχος Αγίου Νικολάου κ.Αντώνης Ζερβός : «Σε συνεργασία με την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και συγκεκριμένα με τον αρχαιόλογο κ.Θεοτόκη Θεοδούλου, καταβάλλεται προσπάθεια προκειμένου να οργανωθεί και να υλοποιηθεί η συγκεκριμένη πρόταση, που θα συμπεριλάβει μεταξύ άλλων την ανάδειξη των παράκτιων ζωνών, (Μύλοι Ελούντας, ψηφιδωτό), ενώ με αφορμή την διευρυμένη συνεργασία των θεσμικών φορέων, επανυποβάλλεται το αίτημα για την ανάδειξη των αλυκών της Ελούντας-μέσω του «Μουσείου αλατιού», όπως έχει ήδη κατατεθεί ως πρόταση, μερικώς ίσως τροποποιημένη!

Παράλληλα –ενημέρωσε-γίνονται προσπάθειες για την ανακατασκευή των γεφυρών του καναλιού Ελούντας, καθώς και για την βελτίωση του χώρου πρόσβασης προς το περίφημο ψηφιδωτό που βρίσκεται στην Ν.Δ πλευρά της νήσου «Κολοκύθας», όπου πιθανότατα μέσω του προγράμματος, θα υπάρξει πρόβλεψη καθαρισμού των ήδη υφιστάμενων μονοπατιών και ενδεχομένως η πρόταση για την δημιουργία βοτανικού – αρχαιολογικού πάρκου στην περιοχή.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η αρχική προταση που είχε συζητηθεί μεταξύ των συμβαλλόμενων στο πρόγραμμα εταίρων, προέβλεπε να συνδυαστεί η αρχαία Ολούς με το αρχαίο λιμάνι της Αμαθούντος, που όπως αποκάλυψαν οι εξερευνήσεις στην περιοχή χτίστηκε τον 4ο π.Χ αιώνα.

Η αρχαία πόλη Ολούς

Η Ελούντα έχει πλούσια ιστορία που ξεκινάει με την αρχαία πόλη Ολούντα. Από ό,τι φαίνεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα, η περιοχή γύρω από την Ελούντα κατοικείται από τα μινωικά χρόνια, ενώ στη συνέχεια σε ιστορικούς χρόνους διαμορφώνεται εδώ η γνωστή από τα ομηρικά έπη, πόλη – κράτος Ολούς.

Η αρχαία Ολούντα βρίσκονταν στη θέση Πόρος, γύρω από το στενή λωρίδα στεριάς που ενώνει την Ελούντα με την απέναντι χερσόνησο Κολοκύθα. Η αρχαία αυτή πόλη κάποια στιγμή βυθίστηκε στη θάλασσα και τα ερείπια της διακρίνονται ακόμα και σήμερα όταν τα νερά είναι ακύμαντα.

Το όνομα Ολούς πιθανότατα είναι προελληνικό, δηλαδή προέρχεται από τα προϊστορικά χρόνια και ίσως έτσι να λέγονταν η μινωική Ελούντα, ο πρώτος προϊστορικός οικισμός που είχε χτισθεί εδώ.

Η Ολούς (ή ο Ολούς κατά άλλους) υπήρξε η πιο ισχυρή οχυρωμένη πόλη-κράτος κοντά στη Λατώ, από τις σπουδαιότερες του νησιού, με ιερό, λιμάνι και δικό της νόμισμα.

Στην αρχαιότητα, γύρω στο 2ο μ.Χ αιώνα, ήταν ιδιαίτερα γνωστή για το περίφημο ξύλινο άγαλμά της αφιερωμένο στη θεά Αρτεμη Βρυτόμαρτυ, ενώ εδώ λατρευόταν επίσης ο Ταλαίος Δίας.

Στα Ρωμαϊκά και Βυζαντινά χρόνια αναβίωσε μία φάση ιδιαίτερης ακμής, όπως μας μαρτυρούν οι δύο βασιλικές που βρέθηκαν ανάμεσα στην Ελούντα και τη χερσόνησο Κολοκύθα.

Η μία από αυτές λειτουργούσε ως Επισκοπική έδρα και είναι κτίριο του 5ου αιώνα μ.Χ. από το οποίο σώζεται μονάχα το ψηφιδωτό δάπεδο με θαυμάσιες παραστάσεις.

Αυτή η ακμή κράτησε μέχρι την απειλητική εμφάνιση των Αράβων στη Μεσόγειο τον 7ο μ.Χ. αιώνα, οι οποίοι ήταν άσσοι σε πειρατικές επιδρομές γεγονός που έπληξε γενικότερα τους παραθαλάσσιους οικισμούς, γιατί η οικονομία τους βασιζόταν στο εμπόριο.

Στην Αραβοκρατία οι κάτοικοι της Ολούντας αποτραβήχτηκαν σε οικισμούς στο εσωτερικό του νομού, εγκαταλείποντας την πόλη τους και ασφαλώς το εμπόριο.

Σαν άλλη πιθανή αιτία για την καταστροφή της αρχαίας Ελούντας αναφέρεται ισχυρός σεισμός το 780 μ.Χ.

Μέχρι τον 13ο μ.Χ. αιώνα που οι Ενετοί έφεραν τις παλιές δόξες στο λιμάνι και ακόμα μεγαλύτερες, η Ελούντα είχε ερειπωθεί.

πηγή